Coaching jest metodą wspierania rozwoju realizowaną podczas spotkań coacha z klientem. Coach, poprzez aktywne słuchanie i zadawanie pytań wspiera klienta w rozwoju, wyznaczaniu celów, odnajdywania wewnętrznych zasobów do ich realizacji oraz ustalania i wdrażania planów działań. Występują różne rodzaje coachingu takie jak np. coaching kariery, biznesowy, strategiczny i inne. W artykule tym skupię się na pomocy osobom chorym na schizofrenię, którzy mają za sobą atak psychozy i minimum od kilku tygodni biorą leki. Właściwym do tej sytuacji będzie coaching osobisty (personal coaching).
W tym wypadku posłużę się modelem GROW, który służy m.in. do rozwiązywania problemów i osiągania waznych celów. GROW jest akronimem, który można przetłumaczyć jako „rośnij”.
G – Goal czyli generalny cel
R – Reality czyli rzeczywistość
O – Options czyli opcje
W – Will czyli wola
Wzór przykładowej rozmowy coacha z osobą chorą umieszczam poniżej. Od realnej rozmowy różni się odpowiedziami klienta ponieważ zależnie od jego wiedzy, samoświadomości oraz stanu psychicznego rozmowa ta trwałaby najpewniej dłużej i chory przez dłuższy czas dochodziłby do pomocnych, właściwych dla siebie wniosków.
Dialog ten może być przedstawiony choremu jako obraz rozmowy z coachem, który mógłby przeczytać przed właściwą sesją jako wytyczne, przydatne informacje oraz ogólny wzór. Również dla coacha stanowi on informację o tym jakie pytania zadawać i jak może na nie odpowiadać chory.
Przykładowa sesja z klientem, osobą chorą (K) i coachem (C):
1. Goal – cel – co chcesz osiągnąć?
Klient formułuje cel i precyzuje go. Dowiadujemy się czego pragnie i czego chce. Gdy klient sam odpowiada za wyznaczanie celów jest to dla niego bardzo motywujące. Staje sie wówczas odpowiedzialny.
C – Czego pragniesz?
K – Pozbyć się głosów i urojeń.
C – Co więc chciałbyś osiągnąć?
K – Chciałbym aby nie było już ich w mojej głowie.
C – Jak się wtedy będziesz czuł?
K – Odczuję dużą ulgę. Będę mógł bardziej skupić się na nauce, pracy i kontaktowaniu się z innymi ludźmi. Głosy i urojenia nie będą już mi przeszkadzać.
C – Jak chcesz to osiągnąć?
K – Muszę więcej o nich wiedzieć. Wiedzieć czym są i jak je pokonać.
C – Kiedy to osiągniesz?
K – Kiedy porozmawiam z lekarzem i terapeutą oraz przeczytam broszury o głosach i urojeniach. Trudno mi się będzie skupić na czytaniu, może ktoś mi to wyjaśni.
C – Ile czasu Ci to zajmie?
K -.Myślę, że po paru dniach terapii i rozmów oraz licznych przemyśleniach, osiągnę właściwy rezultat.
C – Dlaczego jest to dla Ciebie ważne?
K – Chciałbym czuć się dobrze psychicznie.
C – Po czym poznasz, że osiągnąłeś ten cel?
K – Glosy i urojenia nie będą już mi przeszkadzać, dokuczać. Będę potrafił nad nimi zapanować i wyrzucić je z głowy.
2. Real – rzeczywistość – co się dzieje teraz?
Etap ten odpowiada na pytanie jak klient czuje się obecnie. Postrzeganie rzeczywistości może być zakłócone przez dotychczasowe przekonania, lęki, obawy. Oprócz tego pytamy chorego jakie czynniki wpłynęły na obecną sytuację, że jest ona taka jaka jest.
Analiza obecnej sytuacji pomaga wytworzyć u chorego napięcie motywacyjne biorące się z różnicy pomiędzy celem a rzeczywistością.
C – Jak się obecnie czujesz?
K – Źle, nie potrafię zebrać myśli i skupić się.
C – Co wpłynęło na to, że tak się czujesz?
K – Nie brałem leków przez długi czas.
C – Czy podjąłeś już jakieś działania aby zmienić tą niekorzystną sytuację?
K – Tak, biorę leki regularnie od paru tygodni.
Oprócz tego zapisałem się na terapie i coaching.
C – Co jeszcze zamierzasz zrobić?
K – Dowiedzieć się od terapeuty i lekarza jak radzić sobie z objawami choroby, jak się ich pozbyć.
C – W jaki sposób obecna sytuacja wpływa na Twoje życie?
K – Nie mogę się uczyć, pracować, spotykać i bez zakłóceń rozmawiać z innymi ludźmi. Niemal całą moją uwagę zajmują głosy i urojenia, czasami nie potrafię ich odróżnić od rzeczywistości.
C – Jakie przeszkody dzielą Cię od pożądanego stanu?
K – Wspomniane wcześniej kłopoty ze skupieniem się. Niemożność pracy i nauki oraz kontaktowania się z innymi.
C – Czy dysponujesz teraz czymś co mogłoby Ci pomóc?
K – Tak, jest to chęć bycia zdrowym, komunikowania się z innymi bez przeszkód, motywacja do głębszego poznania stanu w jakim się znajduję i poradzenia sobie z nim. Poza tym wspierają mnie bliscy, lekarze i terapeuci.
3. Options – opcje – co mógłbyś zrobić?
Na etapie tym generujemy potencjalne rozwiązania i analizujemy ich użyteczność. Pomagamy choremu dostrzec możliwości jakie ma przed sobą. Często na tym etapie chory znajduje nowe rozwiązania i możliwości.
C – Co mógłbyś zrobić aby pozbyć się głosów i urojeń?
K – Porozmawiać z lekarzem i terapeutą, którzy przedstawili by mi jak one działają i wskazali mi jak się ich pozbyć. Do tego mogliby mi dać jakieś broszury informacyjne do poczytania.
C – Czy mógłbyś zrobić coś jeszcze?
K – Tak, mógłbym porozmawiać z byłymi pacjentami, chorymi, ktorzy poradzili sobie z objawami choroby. Ich doświadczenie jest dla mnie bardzo cenne.
C – Czy mógłbyś się jakoś przybliżyć do pozbycia się tych objawów?
K – Od razu po naszej sesji poproszę o rozmowę lekarza a później terapeutę.
C – Czy widzisz jakies wady i zalety takiego rozwiązania?
K – Wad nie widzę, zaletą jest to, że lekarz i terapeuta będą nastawieni na pomoc mi. Posiadają wiedzę i doświadczenie, które mi pomoże.
C – Co zapewni Ci najlepsze rezultaty?
K – Odpowiednio długa, rzeczowa rozmowa z lekarzem i terapeutą.
C – Jak powinna wyglądać taka rozmowa?
K – Liczę, że lekarz i terapeuta będą znali odpowiedzi na moje pytania i przedstawią mi swoją wiedzę i doświadczenie w przystępny sposób. Chciałbym aby podobnie było z byłymi pacjentami.
C – Czego możesz się nauczyć od byłych chorych?
K – Może mają jakieś rady na temat objawów choroby, które mogłyby mi pomóc, jakieś sposoby aby były mniej dokuczliwe.
4. Will – wola – co zrobisz?
Na ostatnim etapie klient decyduje jakie działania podejmie.
C – Co więc postanawiasz zrobić?
K – Porozmawiać z lekarzem, terapeutą i byłymi pacjentami. Oprócz tego sięgnę po broszury.
C – Jaki będzie Twój pierwszy krok?
K – Po sesji z Panem poproszę o rozmowę z lekarzem.
C – Czy masz jakieś wątpliwości, obawy?
K – Tak, obawiam się, że rozmowy te nie dadzą efektu, ale chcę spróbować, tyle mogę zrobić.
W rzeczywistości, jedna sesja z coachem może nie wystarczyć, a chory, jak wcześniej wspominałem, może mieć więcej obaw, nie ufać coachowi oraz lekarzowi i terapeucie.
O tym co zrobic aby przekonac chorego do zmian, zaskarbić jego zaufanie napisałem w oddzielnym artykule – przeczytaj: Jak zmotywować osobę chorą na schizofrenię do terapii i coachingu?
