Jak zmotywować osobę chorą na schizofrenię do terapii i coachingu?

W artykule tym skupię się na osobach, które mają za sobą psychozę, zdają sobie sprawę, że są chorzy, regularnie (minimum od paru tygodni) przyjmują leki, ale nie mają ochoty na terapię i coaching. Ich niechęć może brać się z braku zaufania do terapeuty i coacha, złego stanu psychicznego, braku nadziei na wyzdrowienie (biorącego się z niedawno przebytej psychozy) oraz braku odpowiedniej wiedzy na temat choroby.

Wielu z Was na pewno zna ten dowcip na temat psychoterapeutów:
Ilu potrzeba psychoterapeutów aby zmienić żarówkę?
Jednego, ale żarówka musi chcieć zmiany.

Alan McGinnis w książce „Sztuka motywacji” napisał:

W każdym „nie wiem”, „nie chcę”, „nie umiem”, „nie potrafię” jest więcej strachu niż prawdy.

W tej samej książce można przeczytać:

Jak powiedział Emerson, amerykański eseista i poeta, podstawową potrzebą człowieka jest to, żeby mieć kogoś, kto go natchnie tak, by stał się tym, kim może i pragnie być.

Oraz:

Święty Tomasz z Akwinu – włoski teolog i filozof z XIII w., który dużo wiedział o edukacji i motywacji, stwierdził, że kiedy drugiego człowieka chce się przekonać do własnych poglądów, trzeba podejść tam, gdzie on stoi, wziąć go za rękę i poprowadzić. Nie można stać w drugim kącie pokoju i krzyczeć. Nie wolno traktować go jak statysty w teatrze i kazać mu podejść. Trzeba zacząć z tego punktu, w którym on się znajduje. To jedyny sposób na ruszenie go z miejsca.

Aby kogoś zmotywować należy wskazać mu konsekwencje niewłaściwego, nieskutecznego działania oraz bierności, jednocześnie sugerując właściwe rozwiązania, opierając ich skuteczność na realnych przykładach, które można znaleźć m.in. w literaturze na temat motywacji. (Np w „Sztuce motywacji” Alan’a McGinnis’a, „Bez rąk, bez nóg, bez ograniczeń” Nick’a Vujicic’a lub „Bóg nigdy nie mrugs” Regin’y Brett).

To m.in. niespełnione pragnienia i chęć posiadania czegoś więcej umożliwiają inspiratorowi budzenie motywacji w innych ludziach.

Jak w takim razie zachęcić chorego do zajęć?

1. Wyznacz cele.
Cele wyznaczone do osiągnięcia podczas terapii i coachingu muszą być ważne, możliwe do osiągnięcia oraz skupione na chorym.

2. Wyjaśnij czym będziecie się zajmować.
Chory może mieć przyswojony inny, być może błędny obraz terapii i coachingu. Wyjaśnienie mu czym są oraz dlaczego chcemy aby w nich uczestniczył i w jaki sposób przyczynią się one do poprawienia jego stanu może zachęcić chorego do udziału i pozbawić go wątpliwości co do sensu i skuteczności tych zajęć.

3. Zbierz informacje na temat chorego.
Dzięki rozmowie z osobami, które dobrze znają chorego, czyli jego lekarzami, rodziną, przyjaciółmi, opiekunami, możemy się dowiedzieć co motywuje chorego i czym się on interesuje. Wiedzę tą można wykorzystać do zachęcenia do uczestnictwa w terapii i coachingu.

Skoro, więc ludźmi kierują pragnienia, to można uniknąć frustracji i niepowodzeń, przyglądając się uważnie i dowiadując, w jaki sposób najskuteczniej przemówić do ich zainteresowań – Alan McGinnis, „Sztuka motywacji”.

4. Przeczytaj dokumentację medyczną chorego.
Dzięki dokładnemu przeczytaniu dokumentacji medycznej chorego, możemy uzyskać przydatne informacje na jego temat.

5. Porozmawiaj z chorym.
Zanim zaczniesz zapraszać chorego na zajęcia, porozmawiaj z nim, zbuduj pozytywne relacje. Dla chorego coach i terapeuta mogą być kolejnymi nieznanymi osobami, które naruszają jego prywatną przestrzeń i proszą o dziwne rzeczy.
Ponownie, w „Sztuce motywacji” możemy przeczytać:

Plan motywacji musi być idealnie dopasowany, jak ubranie na modelu. Zanim uruchomimy program działania i zaczniemy wprowadzać zmiany, musimy uważnie przyjrzeć się ludziom. Trzeba zadać wiele pytań, dowiedzieć się, gdzie ci ludzie byli, dokąd zmierzają, w co wierzą, jakie są ich czułe punkty, co kochają, a czego nienawidzą. Innymi słowy, musimy wniknąć w aktualny stan ich osobistych potrzeb.

6. Ustal dlaczego chory nie chce wziąć udziału w zajęciach.
Czy chory odmawia z powodu strachu przed porażką? Ma depresję? Czuje się zmieszany celem, który wyznaczyłeś? Zdobycie odpowiedzi na te pytania pomoze Ci ustalić dlaczego nie chce brać udziału w zajęciach i co możesz zrobić aby go do nich zachęcić.

7. Pytaj chorego czym chciałby się zająć.
Ludzie często nie czują się zmotywowani do robienia rzeczy, których sami nie wybrali. Zamiast oznajmiać choremu czym zajmiecie się podczas zajęć spytaj go co chciałby zrobić, nad czym popracować. Powinniście ustalić generalny plan, ale lepiej będzie, gdy chory będzie mógł wybierać różne zajęcia z planu.

8. Ustal czas zajęć.
Jeśli zechcesz spotkać się z chorym w niewygodnym dla niego czasie – wcześnie rano, od razu po posiłku lub w czasie drzemki, jest prawdopodobne, że odmówi. Spytaj chorego, kiedy nie jest zajęty i czuje się najlepiej i na ten czas wyznaczaj zajęcia.

9. Zmieniaj miejsca zajęć.
Jeśli jest ładna pogoda, zabierz chorego na zewnątrz lub, jeśli to możliwe, spotkaj się z nim w innym miejscu budynku. Inne miejsce zajęć może zainspirować nowe pomysły.

10. Wspieraj chorego pozytywnym słowem.
Oprócz szukania problemów do rozwiązania oraz wyznaczania celów do osiągnięcia, świętuj postępy chorego przy każdych zajęciach. Zachęci to chorego do dalszych zajęć i zbuduje pozytywne relacje pomiędzy nim a terapeutą i coachem.

11. Zacznij skromnie.
Zaczynając od mniejszych celów podczas zajęć z chorym, możesz sprawić, że chętniej weźmie on w nich udział.

12. Wyznacz jasne cele.
Wyznacz konkretne zadanie podczas zajęć i wyjaśnij choremu jego znaczenie. Pomoże to lepiej zrozumieć choremu ich sens.

13. Wezwij wsparcie.
Rodzina, przyjaciele oraz opiekunowie chorego mogą pomóc zmotywować chorego.
Poprzez powiedzenie choremu np.: „Pokażmy Twojemu mężowi nad czym razem pracowalismy” albo „Niech Twój opiekun spojrzy na postępy, które poczyniłeś” możemy wywrzeć na nim trochę pozytywnej presji, aby bardziej się starał podczas zajęć.

14. Skup się na przyszłości.
Dyskusja z chorym, oparta na przyszłości, wskazująca co może osiągnąć podczas zajęć da mu informacje o tym jak wpłyną one na niego. Oprócz tego, można mu także powiedzieć co się stanie kiedy zrezygnuje, nie weźmie udziału w zajęciach.

15. Koncentruj się na mocnych punktach, nie na słabościach.

16. Dobrze, aby coach lub terapeuta był byłym pacjentem.
Aby stać się osobą motywującą innych do zmian, należy zostać uznanym przez nich za „swojego” czyli niejako być tacy jak oni, czuć, cierpieć, przeżywać to samo,

Spotykamy się często z błędnym przekonaniem, że legitymacją dobrego przewodnika, jest nieprzerwany strumień sukcesów. Tymczasem przykład człowieka upartego, który przegrał kilka bitew, lecz nie zląkł się przegranej, jest prawdopodobnie bardziej inspirujący niż cokolwiek innego – Alan McGinnis, „Sztuka motywacji”.

Właściwe wnioski, wiedza i praktyka wzięta z długotrwałej walki z samym sobą umożliwia terapeucie, coachowi, który był chory, skuteczne działania mające na celu wskazanie właściwych narzędzi oraz wewnętrznej siły dzięki której chorzy zburzą wybudowany przez samych siebie mur braku pewności siebie, obaw, uprzedzeń oraz urazów z przeszłości, który oddziela ich od innych ludzi oraz, operując nieco banałami, szczęśliwego życia.

17. Posłuż się przykładem.
Przedstaw choremu pozytywne historie ludzi, którzy znajdowali się w podobnej sytuacji co on i wygrali walkę z chorobą.

Przykład jest szkołą dla wszystkich ludzi; w żadnej innej nie będą chcieli się uczyć – Edmund Burke

18. Nie oznacza Nie.
Do chorego należy decyzja czy weźmie udział w zajęciach czy nie. Po Twoich staraniach, kiedy chory mimo to odmawia, uszanuj jego decyzję i spróbuj się z nim umówić później, na zajęcia w dalszym terminie.

Bibliografia:
1. Alan McGinnis „Sztuka motywacji”
2. 16 Ways to Motivate OT Clients to Participate